W Festiwalu uczestniczą:
„Ścieżki archeologii – nauka – kultura – popkultura” to pierwszy w Polsce festiwal nauki, którego ideą jest ukazanie pełnego oblicza współczesnej archeologii – nauki interdyscyplinarnej, wykorzystującej w swych badaniach nowoczesne osiągnięcia techniki, której dokonania zajmują ważną pozycję w poznawaniu, badaniu i kształtowaniu dziedzictwa kulturowego oraz są źródłem inspiracji we współczesnej kulturze masowej.
Wydarzenie odbędzie się w dniach 13–16 czerwca 2019 r. na terenie rezerwatu Muzeum Archeologicznego w Biskupinie. W ramach festiwalu będą miały miejsce liczne prezentacje w formie pokazów, warsztatów, prelekcji oraz seansów filmowych. Będą one eksponowane w ramach trzech ścieżek: nauka, kultura oraz popkultura.
Po raz pierwszy w Polsce liczne grono naukowców z całej Polski spotka się w jednym miejscu by wspólnie popularyzować archeologię. Ścieżki „nauka oraz kultura” realizowane będą przez wybitnych specjalistów, w tym między innymi z instytutów i katedr archeologii uniwersytetów oraz placówek muzealnych. Badacze promować będą swoje osiągnięcia naukowe oraz popularyzatorskie. Tak szerokie grono specjalistów gwarantuje nie tylko wysoki poziom merytoryczny imprezy, ale również różnorodność wypowiedzi.
W ramach ścieżki „nauka” odbędą się prezentacje dotyczące metodyki badań i osiągnięć polskiej archeologii. Zaprezentowane zostaną dziedziny, z których dokonań i metod badawczych archeolodzy w ramach badań interdyscyplinarnych korzystają i które mają dla archeologii ogromne znaczenie (m.in. analiza metaloznawcza czy badania archeometryczne). Ukazane zostaną kulisy pracy archeologa: badania wykopaliskowe oraz praca z zabytkami od momentu ich wydobycia z wykopu, aż do ekspozycji na wystawie muzealnej i w publikacji naukowej. Przedstawimy procesy konserwacji, rekonstrukcji i metody datowania zabytków archeologicznych. Pokażemy czym jest archeobotanika, jak wygląda praca paleobotaników, archeozoologów i antropologów fizycznych. Zaprezentujemy nowoczesne metody badań nieinwazyjnych (archeologię lotniczą czy metody geofizyczne), a także wykorzystywanie komputerowych rekonstrukcji ludzkich twarzy oraz tworzenie modeli 3D konstrukcji architektonicznych. Pokażemy, jak pracują archeolodzy pod wodą oraz w jaki sposób wykorzystuje się w archeologii numizmatykę. Swoje osiągnięcia zaprezentują archeomuzykolodzy zajmujący się nie tylko rekonstrukcją instrumentów muzycznych, ale także odtwarzaniem i rekonstruowaniem zapisów nutowych.
Prezentacje dotyczyć będą archeologii pradziejowej, wczesnośredniowiecznej i nowożytnej, w tym dotyczącej II wojny światowej i badania radzieckich baz, w których przechowywano broń atomową.
W ścieżce „kultura” pokażemy instytucje muzealne i skanseny, które chronią dziedzictwo archeologiczne, popularyzują je w formie wystawienniczej, ewentowej i wydawniczej. Dopełnieniem tej części będą filmy o tematyce archeologicznej, emitowane w ramach Biskupińskiego Przeglądu Filmów Archeologicznych, oraz wydawnictwa naukowe.
Całość zamknięta zostanie ścieżką „popkultura”, w której skupimy się na licznych archeologicznych inspiracjach obecnych w kulturze masowej. Odbędą się spotkania z pisarzami czerpiącymi garściami z dorobku archeologów, tłumaczami oraz badaczami popkultury. Zaprezentowane zostaną komiksy, gry planszowe, komputerowe oraz inspiracje archeologią w muzyce współczesnej.
PROGRAM WYSTĄPIEŃ
SCENA 1:
11:30 – Magdalena Stawniak (MAB), Archeologa w popkulturze
12:00 – Archeolog. Zawód czy przygoda? Spotkanie z archeologiem
12:30 – dr Anna Gręzak (UW), Udomowienie i rozprzestrzenienie się owcy
13:00 – Klaudyna Bronowska (MAP), Ekspozycja wczesnośredniowiecznych fortyfikacji w Rezerwacie Archeologicznym Genius loci na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. Aspekty działalności edukacyjnej
13:30 – Sylwia Kucharska, Marcin Magdziński (MOZK), Czy Kalisz jest najstarszym miastem w Polsce?
14:00 – dr Michał Przeździecki oraz dr Wiesław Więckowski (UW), Graffiti z epoki kamienia
14:30 – dr Andrzej Ćwiek (MAP), Jak budowano egipskie piramidy?
15:00 – Magdalena Stawniak (MAB), Archeologia w popkulturze
15:30 – dr inż. Aldona Garbacz-Klempka (AGH), dr Ewa Bokiniec, dr hab. Jacek Gackowski, dr Kamil Adamczak, Łukasz Kowalski (UMK), Współpraca Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w zakresie badań pradziejowych zabytków metalowych. Dotychczasowe rezultaty i oczekiwania badawcze
16:00 – Konrad Ratajczak (IKE), Nauka i archeologia w uniwersum Wiedźmina
SCENA 1:
11:30 – Magdalena Stawniak (MAB), Archeologia w popkulturze
12:00 – Archeolog. Zawód czy przygoda? Spotkanie z archeologiem
12:30 – Marcin Wagner (UW), Kiedy szkło stało się przezroczyste?
13:00 – Jarosław Kozłowski (Muz. Okręgowe, Bydgoszcz), Skarb bydgoski
13:30 – dr hab. Roksana Chowaniec (UW), Co jedli i pili starożytni Grecy i Rzymianie?
14:00 – dr Andrzej Ćwiek (MAP), Jak budowano egipskie piramidy?
14:30 – Magdalena Stawniak (MAB), Archeologia w popkulturze
15:00 – Konrad Ratajczak (IKE), Nauka i archeologia w uniwersum Wiedźmina
15:30 – Archeolog. Zawód czy przygoda? Spotkanie z archeologiem
SCENA 1 – Ścieżki naukowa i kulturowa:
11:00 – Agata Hałuszko (UWr), Jak nowoczesne metody badawcze pomagają nam w poznaniu obrządku pogrzebowego dawnych społeczności
12:00 – dr Grzegorz Kiarszys (US), Atomowi żołnierze wolności. Archeologiczne badania radzieckich magazynów amunicji atomowej w Polsce
12:30 – dr Dorota Popławska, Średniowieczne flety proste w materiałach archeologicznych w Polsce
13:00 – dr Andrzej Ćwiek (MAP), Archeologia ekstremalna, czyli polski Indiana Jones w Egipcie
13:30 – dr Lorkiewicz-Muszyńska, Zapisane w kościach, wyczytane z kości
14:00 – dr Michał Przeździecki oraz dr Wiesław Więckowski (UW), Opowieści z krainy lodu
15:00 – Mateusz Popek (UMK), Podwodne tajemnice – czyli opowieść o archeologii podwodnej
15:30 – Marcel Bartczak (UŁ), Życie codzienne pierwszych łowców i zbieraczy na terenie Ameryki Północnej
16:00 – dr hab. Marcin Ignaczak (UAM), Projekt Kolegiata – zapomniany obraz dawnej świetności miejskiej kolegiaty pw. św. Marii Magdaleny w Poznaniu
16:30 – dr Agnieszka Matłoka (PWSZ w Gnieźnie), Oznaczanie fosforu w glebie archeologicznej ze stanowiska archeologicznego 15 A w Biskupinie metodą spektrofotometryczną
SCENA 2 – Ścieżka popkulturowa:
10:30 – Magdalena Stawniak (MAB), Archeologia w popkulturze
11:30 – dr Mirosław Gołuński, Fantastyka w powieściach o wczesnych Piastach
12:30 – Michał Górny, Rycerze na srebrnym ekranie. Średniowiecze w filmie a rzeczywistość
13:30 – Marta Krajewska, Robaki w zębach, czyli straszne przypadki medycyny ludowej
14:30 – dr Marta Kładź-Kocot, Bohater mityczny w popkulturze
15:00 – Archeologia w fantastyce – panel dyskusyjny z udziałem Marty Krajewskiej, Agnieszki Stelmaszyk, Witolda Jabłońskiego oraz Jacka Łukawskiego. Prowadzi Natalia Kościńska
16:00 – Witold Jabłoński, Bogowie i życie Słowian
NAMIOT POPKULTUROWY
13:00 – Jak to było z tą szermierką – pogadanka o faktach i mitach walki szermierczej. Prowadzi Arkadiusz Grzeszczak
Spotkania autorskie: Witold Jabłoński (Dary bogów), Agnieszka Stelmaszyk (cykl Kroniki Archeo), Marta Krajewska (cykl Wilcza Dolina), Jacek Łukawski (Kraina martwej ziemi).
SCENA 1 – Ścieżki naukowa i kulturowa:
12:00 – dr Jolanta Nogaj-Chachaj (UMCS), Zamknięci kamieniami. Neolityczne cmentarzyska zachodniej Lubelszczyzny jako archeologiczne świadectwa odległej przeszłości.
12:30 – dr Marcin Wagner (UW), Starożytna religia, której wyznawcą był Freddie Mercury
13:00 – dr Dorota Lorkiewicz-Muszyńska (UM w Poznaniu), Czaszka prawdę ci powie
14:00 – prof. dr hab. Włodzimierz Rączkowski (UAM), Lotnicza teledetekcja w archeologii – od przygody do rewolucji w poznawaniu przeszłości
15:00 – Andrzej Damian Borsuk, Łukasz Stachowiak (Exploseum), DAG Fabrik Bromberg – tajemnica ukryta w Bydgoskiej Puszczy
15:30 – dr hab. Roksana Chowaniec (UW), Sycylijskie spotkania z archeologią
SCENA 2 – Ścieżka popkulturowa:
10:30 – Witold Jabłoński, Bogowie i życie Słowian
11:30 – Natalia Kościńska (UWr), Nauka w służbie popkultury. Rzecz o demonologii słowiańskiej w literaturze fantasy
12:30 – Arkadiusz Grzeszczak, Rekonstrukcja historyczna a fantastyka
13:30 – Marta Krajewska, Robaki w zębach, czyli straszne przypadki medycyny ludowej
14:30 – Magdalena Stawniak (MAB), Archeologia w popkulturze
15:30 – Konrad Ratajczak (IKE), Nauka i archeologia w uniwersum Wiedźmina
NAMIOT POPKULTUROWY:
10:00-13:00 – spotkania autorskie: Witold Jabłoński (Dary bogów), Marta Krajewska (cykl Wilcza Dolina), Jacek Łukawski (Kraina martwej ziemi)
10:00-17:00 – Gamesroom, czyli gry planszowe w klimatach archeologicznych. Przyjdź i zagraj z członkami Stowarzyszenia Fantasmagoria z Gniezna!
11:00 – Jak to było z tą szermierką – pogadanka o faktach i mitach walki szermierczej. Prowadzi Arkadiusz Grzeszczak
OPIS ŚCIEŻEK
W czasie czterech festiwalowych dni odwiedzą nas naukowcy z wielu instytutów badawczych z całego kraju. Zwiedzający będą mieli możliwość nie tylko poznania, czym są badania archeologiczne, ale również przyjrzenia się z bliska, jak wykonuje się niektóre badania chemiczne, na czym polega praca archeozoologa czy archeobotanika. Każda z instytucji zaprezentuje własne dokonania, ale oprócz tego poszczególne jednostki przygotowały dodatkowe atrakcje w postaci trwających przez cały dzień warsztatów czy gier i zabaw dla młodszych uczestników.
Prezentacje popularnonaukowe (codziennie w godzinach 10:00-17:00):
– archeologia – metody badań wykopaliskowych, czyli jak prowadzić badania oraz postępować z zabytkiem (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Muzeum Archeologiczne w Biskupinie),
– archeologia eksperymentalna – jak oni to zrobili, czyli próby odtworzenia metod i technik wytwórczych w przeszłości (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu),
– archeologia podwodna – prezentacja metod i sprzętu stosowanych podczas badań podwodnych (Zakład Archeologii Podwodnej UMK),
– archeologia lotnicza (metody badań nieinwazyjnych) – czyli jak lokalizować stanowiska archeologiczne bez wbijania łopaty w ziemię (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu),
– antropologia fizyczna – co można wyczytać z ludzkich kości (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie),
– archeozoologia i archeoichtiologia – co można wyczytać z kości zwierzęcych pozyskanych w trakcie badań wykopaliskowych (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego Zakład Bioarcheologii, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego),
– archeobotanika – jakie rośliny występowały w przeszłości, czyli badanie szczątków roślinnych (Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Poznaniu),
– archeomuzykologia – brzmienie przeszłości, prezentacja kopii instrumentów muzycznych,
– konserwacja zabytków – metody zabezpieczania przedmiotów wykonanych z różnych surowców, m.in. drewna, metali oraz kości (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Muzeum Archeologiczne w Biskupinie),
– numizmatyka – dzieje pieniądza (Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Europejskie Centrum Pieniądza, Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy),
– rekonstrukcje 3D – w jaki sposób tworzy się wizualizacje zaginionych miast, osad i budowli (Muzeum Regionalne w Wągrowcu).
Biskupiński Przegląd Filmów Archeologicznych (codziennie w godzinach 10:00-17:00)
Dodatkowo w sobotę w godzinach 10:00-17:00:
– metody kryminalistyczne w archeologii (Katedra i Zakład Medycyny Sądowej przy Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu).
Warsztaty, gry i zabawy (codziennie w godzinach 10:00-17:00):
– starożytne i średniowieczne gry planszowe (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego), gry i zabawy dla dzieci i młodzieży (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego),
– google VR, w których będzie można zobaczyć w technologii 360 stopni nurkowanie we wraku (Zakład Archeologii Podwodnej przy Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu),
– miniaturowy robot podwodny zdalnie sterowany przez zwiedzających (Zakład Archeologii Podwodnej przy Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu),
– prezentacja i przymierzanie sprzętów nurkowych (Zakład Archeologii Podwodnej przy Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu),
– warsztat eksperymentalny wypału i zdobienia naczyń glinianych (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego),
– warsztat narzędzi krzemiennych oraz warsztaty wykonywania paciorka na wzór antyczny (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego),
– laboratorium chemiczne (przesiewanie próbki gleby przez sito, metoda chromatografii cienkowarstwowej, metoda pomiarów pH i przewodnictwa wody i ilościowe oznaczanie żelaza na spektrofotometrze Slandi w próbkach wody z Jeziora Biskupińskiego, metoda spektrofotometryczna wykrywania i oznaczania jonów różnych metali w wodzie z Jeziora Biskupińskiego, badanie przewodnictwa za pomocą konduktometru, badanie pH za pomocą pH-metru, wykrywanie, analiza jakościowa jonów żelaza w wodach Jeziora Biskupińskiego i źródełka neolitycznego, oznaczanie zawartości tlenu w wodzie z Jeziora Biskupińskiego przy użyciu tlenomierza MI-605) (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Hipolita Cegielskiego w Gnieźnie),
– selekcjonowanie makroskopowych szczątków roślin pochodzących z wykopalisk archeologicznych oraz możliwość ich obserwacji pod mikroskopem (Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Poznaniu),
– laboratorium datowania termoluminescencyjnego (Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego),
– warsztaty z dokumentacji zabytków (Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego),
– warsztaty tkactwa, wyrabianie papieru czerpanego, gry średniowieczne, pokazy łupania krzemieni (Instytut Archeologii Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego),
– wyrabianie papieru czerpanego (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Hipolita Cegielskiego w Gnieźnie).
W ramach Ścieżki kulturowej zaprezentują się muzea archeologiczne. Muzealnicy opowiedzą o sposobach przechowywania zabytków i ich ekspozycji, a także pokażą najciekawsze eksponaty z własnych zbiorów.
Codziennie w godzinach 10:00-17:00:
– interaktywna prezentacja multimedialna “Pieniądz to nie wszystko – najstarsze środki płatnicze na ziemiach polskich” (Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie),
– warsztat pradziejowego rogownika (Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie),
– pracownia antropologa (Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie),
– zajęcia konserwatorskie z ozdabiania popielnicy (Muzeum Archeologiczne w Gdańsku),
– mennica i bicie monet (Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy Oddział Rezerwat Archeologiczny Gród w Grzybowie, Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej – Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu-Zawodziu),
– repliki broni, mundurów, broń ASG (DAG Bromberg – Exploseum Bydgoszcz),
– stoisko ogniowe z CKM (DAG Bromberg – Exploseum Bydgoszcz),
– warsztaty “Pradziejowy jubiler”, w trakcie których będzie można wykonać biżuterię według wzorów pradziejowych (Muzeum Okręgowe w Toruniu),
– tatuaż z henny z wizerunkiem smoka, krzyżówki, plecionki (Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej – Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu-Zawodziu),
– prezentacja replik średniowiecznych przedmiotów użytkowych (Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej – Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu-Zawodziu),
– szycie sakiewki/woreczka (Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej – Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu-Zawodziu),
– wykonywanie lalek szmacianek (Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej – Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu-Zawodziu),
– warsztat średniowiecznego skryby (Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej – Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu-Zawodziu),
– zielarstwo (Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej – Rezerwat Archeologiczny
w Kaliszu-Zawodziu),
– archeologiczny tor przeszkód – zabawa ruchowa dla zwiedzających (Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie),
– kopie zabytków ze zbiorów muzeum (Muzeum Archeologiczne w Poznaniu),
– wykop archeologiczny (Muzeum Archeologiczne w Biskupinie),
– warsztaty lepienia naczyń glinianych (Muzeum Archeologiczne w Biskupinie).
Ścieżka popkulturowa przeniesie nas w świat fantastyki i powieści, w których autorzy przedstawiają własną wizję Słowian i ich wierzenia czerpiąc niejednokrotnie inspirację z badań archeologicznych. Nasi goście opowiedzą o wykreowanym i utrwalonym przez popkulturę obrazie archeologa, o tym, jak w nurcie fantasy przedstawiani są Słowianie czy wikingowie, ich wierzenia i obrzędy, a na koniec dowiedzą się jak średniowieczne walki przedstawiane w filmach i serialach mają się do rzeczywistości.
Wielbiciele komiksów, a przede wszystkim twórczości Janusza Christy, będą mieli okazję obejrzeć wystawę Komiksowa archeologia, na której prezentujemy zabytki widoczne na kartach albumów z przygodami Kajka i Kokosza.
Codziennie w godzinach 10:00-17:00:
– Słowianie. Mitologiczna gra fabularna – sesje RPG i kącik, w którym można dowiedzieć się czym są gry fabularne,
– wystawa Kajko i Kokosz (pawilon muzealny),
– czytelnia komiksowa i gry planszowe (pawilon muzealny),
– stoisko wydawnictw: Nasza Księgarnia i GW Foksal, Genius Creations,
– pokazy gry planszowej Stworze.
Dodatkowo w weekend – NAMIOT POPKULTUROWY
Sobota, godz. 13:00 – Jak to było z tą szermierką – pogadanka o faktach i mitach walki szermierczej. Prowadzi Arkadiusz Grzeszczak
Niedziela, godz. 11:00 – Jak to było z tą szermierką – pogadanka o faktach i mitach walki szermierczej. Prowadzi Arkadiusz Grzeszczak
10:00-17:00 – Gamesroom, czyli gry planszowe w klimatach archeologicznych. Przyjdź i zagraj z członkami Stowarzyszenia Fantasmagoria z Gniezna!
Spotkania autorskie: Witold Jabłoński (Dary bogów), Marta Krajewska (cykl Wilcza Dolina), Jacek Łukawski (Kraina martwej ziemi).
Portal jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013 oraz ze środków budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego
